Thời quân chủ (1961-1971) Danh_sách_nguyên_thủ_quốc_gia_Sierra_Leone

  • Cờ cá nhân nữ vương Sierra Leone
  • Cờ Toàn quyền Sierra Leone

Ngày 27 tháng 4 năm 1961, Xứ thuộc địa và bảo hộ Sierra Leone (en) thuộc Anh (bán đảo gần Freetown rộng 557 km2 là thuộc địa từ năm 1808, xứ bảo hộ 71,2 nghìn km2 từ năm 1896) tuyên bố trở thành Lãnh thổ tự trị Sierra Leone (en).[lower-alpha 1][2][3]

Nữ vương Sierra Leone (en) trị vì quốc gia mới là Elizabeth II.[4] Đại diện cho nữ vương là Toàn quyền và Tổng tư lệnh Sierra Leone (tiếng Anh: Governor-General and Commander-in-Chief of Sierra Leone, gọi tắt là Toàn quyền). Toàn quyền được bổ nhiệm theo đề nghị từ nội các Sierra Leone mà không cần chính phủ Anh can thiệp. Nữ vương và toàn quyền có địa vị pháp lý được quy định trong Tuyên ngôn độc lập[5] và hiến pháp[6] dựa trên Đạo luật Westminster 1931.[3][7][8]

Ngày 17 tháng 3 năm 1967, Đảng Nhân dân Sierra Leone của Thủ tướng Albert Margai[9] thất bại trong cuộc bầu cử Quốc hội Sierra Leone trước Đảng Đại hội Toàn dân do Siaka Stevens lãnh đạo. Vài ngày sau, Stevens được toàn quyền Henry Josiah Lightfoot Boston đưa lên làm người đứng đầu chính phủ. Cùng ngày, Tham mưu trưởng quốc phòng (Sierra Leone) (en)[lower-alpha 2] chuẩn tướng David Lansana ra lệnh bắt giữ Stevens và Boston, đồng thời ra thiết quân luật.[lower-alpha 3][10]. Tuy nhiên, sáng 23 tháng 3, một nhóm sĩ quan cao cấp bất đồng về việc duy trì quyền lực cho Margai đã bắt giữ và tước quyền chỉ huy của Lansana, tuyên bố thành lập Hội đồng Cải chánh Quốc gia (en), đình chỉ hiến pháp và chuyển giao quyền lực của Toàn quyền cho thủ lĩnh Hội đồng là Đại tá Andrew Juxon-Smith. Ngày 28 tháng 3, Juxon-Smith từ Luân Đôn bay về nước.[11][12] Ngày 18 tháng 4 năm 1968, Phong trào Cách mạng Chống tham nhũng (tiếng Anh: Anti-Corruption Revolutionary Movement) gồm các sĩ quanbinh lính bất mãn tiến hành đảo chính, bắt giữ toàn bộ sĩ quan cao cấp. Hôm sau, thủ lĩnh phong trào Patrick Conteh giao lại quyền lực cho Hội đồng Lâm thời Quốc gia (tiếng Anh: National Interim Council) do chuẩn tướng John Amadu Bangura đứng đầu (người trước đó tham gia chống chế độ quân sự tại Guinée) đảm bảo nhanh chóng chuyển sang chế độ dân sự. Ngày 22 tháng 4, hiến pháp được khôi phục, theo đó Chánh án Tối cao Pháp viện Sierra Leone (en) Banja Tejan-Sie giữ chức Quyền Toàn quyền. Ngày 26 tháng 4, chính phủ tái tuyên thệ trước Thủ tướng Siaka Stevens.[13]

Tháng 4 năm 1971, Sierra Leone thực hiện chuyển đổi sang nước cộng hòa tổng thống chế. Ngày 31 tháng 3, dự luật có hiệu lực thay thế nguyên thủ quốc gia từ quốc vương đương nhiệm sang Chánh án Tối cao Pháp viện, Banja Tejan-Sie từ chức nhưng vẫn đảm nhận thẩm quyền Toàn quyền cho đến khi nền cộng hòa có hiệu lực từ ngày 19 tháng 4.[3][14]

Elizabeth II đã có chuyến thăm duy nhất tới Sierra Leone từ ngày 25 tháng 11 đến ngày 1 tháng 12 năm 1961. Bà cùng chồng là Công tước Philip đi trên du thuyền hoàng gia Britannia, sử dụng hiệu kỳ cá nhân riêng của nữ vương Sierra Leone.[15][16]

Chân dungTên gọi
(năm sinh-mất)
Giai đoạnTriều đạiDanh hiệuT.k
Bắt đầuKết thúc
Elizabeth II
(1926—2022)
Elizabeth Alexandra Mary
27 tháng 4 năm 196119 tháng 4 năm 1971Nhà Windsor
tiếng Anh: House of Windsor
* 27 tháng 4 năm 1961 – 4 tháng 1 năm 1962: Elizabeth Đệ Nhị, bởi ơn Chúa, của Vương quốc Liên hiệp Anh và Bắc Ireland và các Vùng Lãnh thổ khác, Người đứng đầu Khối thịnh vượng chung, Người bảo vệ Đức tin.
tiếng Anh: Elizabeth the Second, by the Grace of God, of the United Kingdom of Great Britain and Northern Ireland and of Her other Realms and Territories Queen, Head of the Commonwealth, Defender of the Faith[17][18]
  • 4 tháng 1 năm 1962 – 19 tháng 4 năm 1971: Elizabeth Đệ Nhị, Nữ vương Sierra Leone và các Vùng Lãnh thổ khác, Người đứng đầu Khối thịnh vượng chung
    tiếng Anh: Elizabeth the Second, Queen of Sierra Leone and of Her Other Realms and Territories, Head of the Commonwealth[17][19]
[4]

Danh sách Toàn quyền

Chân dungTên gọi
(năm sinh-mất)
Giai đoạnĐảngChức danhT.k
Bắt đầuKết thúc
1Sir
Maurice Henry Dorman
(1912—1993)
27 tháng 4 năm 1961[lower-alpha 4]5 tháng 5 năm 1962[lower-alpha 5]độc lậpToàn quyền và Tổng tư lệnh Sierra Leone
tiếng Anh: Governor-General and Commander-in-Chief of Sierra Leone
[20][21]
Q.Sir[lower-alpha 6]
Henry Josiah Lightfoot Boston
(1898—1969)
5 tháng 5 năm 1962[lower-alpha 7]11 tháng 7 năm 1962Quyền Toàn quyền và Tổng tư lệnh Sierra Leone
tiếng Anh: Acting Governor-General and Commander-in-Chief of Sierra Leone
[22][23]
211 tháng 7 năm 196223 tháng 3 năm 1967[lower-alpha 8]Toàn quyền và Tổng tư lệnh Sierra Leone
tiếng Anh: Governor-General and Commander-in-Chief of Sierra Leone
Q.Ủy viên cảnh sát
Leslie William Leigh
(1921—1980)
23 tháng 3 năm 1967[lower-alpha 9]28 tháng 3 năm 1967Quân độiPhó Chủ tịch Hội đồng Cải chánh Quốc gia
tiếng Anh: Deputy Chairman of the National Reformation Council
[7]
3Đại tá, thăng chuẩn tướng
Andrew Terence Juxon-Smith (en)
(1931—1996)
28 tháng 3 năm 196718 tháng 4 năm 1968[lower-alpha 10]Chủ tịch Hội đồng Cải chánh Quốc gia
tiếng Anh: Chairman of the National Reformation Council
[24][25]
4Chuẩn úy
Patrick Conteh
(?—?)
18 tháng 4 năm 1968[lower-alpha 11]19 tháng 4 năm 1968[lower-alpha 12]Chủ tịch Phong trào Cách mạng Chống tham nhũng
tiếng Anh: Chairman of the Anti-Corruption Revolutionary Movement
[26]
5Chuẩn tướng
John Amadu Bangura
(1930—1970)
19 tháng 4 năm 1968[lower-alpha 13]22 tháng 4 năm 1968[lower-alpha 14]Chủ tịch Hội đồng Lâm thời Quốc gia
tiếng Anh: Chairman of the National Interim Council
[27]
Q.Sir
Banja Tejan-Sie
(1917—2000)
22 tháng 4 năm 1968[lower-alpha 15]21 tháng 10 năm 1970độc lậpQuyền Toàn quyền và Tổng tư lệnh Sierra Leone
tiếng Anh: Acting Governor-General and Commander-in-Chief of Sierra Leone
[28][29]
621 tháng 10 năm 197031 tháng 3 năm 1971[lower-alpha 16]Toàn quyền và Tổng tư lệnh Sierra Leone
tiếng Anh: Governor-General and Commander-in-Chief of Sierra Leone
Q.Christopher Okoro Cole
(1921—1990)
31 tháng 3 năm 1971[lower-alpha 17]19 tháng 4 năm 1971[lower-alpha 18]Quyền Toàn quyền và Tổng tư lệnh Sierra Leone
tiếng Anh: Acting Governor-General and Commander-in-Chief of Sierra Leone
[30]

Tài liệu tham khảo

WikiPedia: Danh_sách_nguyên_thủ_quốc_gia_Sierra_Leone https://web.archive.org/web/20230711051304/http://... http://www.sierra-leone.org/Laws/constitution1991.... https://web.archive.org/web/20230713014356/https:/... https://www.cidob.org/biografias_lideres_politicos... https://web.archive.org/web/20230713054417/https:/... https://www.cidob.org/biografias_lideres_politicos... https://web.archive.org/web/20230712040144/https:/... https://www.cidob.org/biografias_lideres_politicos... https://web.archive.org/web/20230708020836/http://... http://www.archontology.org/nations/sierra_leone/0...